Tarihî süreç içinde üç çeşit tefsir ortaya çıkmıştır

İmam Kuşeyrî k.s. hazretleri deyince akla hemen bir tasavvuf klasiği olan “Risale”si gelir. Halbuki İmam Kuşeyrî k.s.’nin “Letâifu’l-İşârât” adlı tefsiri Kuşeyrî Risalesi kadar kıymetli olup, özellikle tasavvuf ehlinin istifade edebileceği bir eserdir.

Tarihî süreç içinde üç çeşit tefsir ortaya çıkmıştır. Bunlar “rivayet tefsiri”, “dirayet tefsiri” ve “İş’arî/tasavvufî tefsir” olarak adlandırılır. “Letâifu’l-İşârât” tasavvufî tefsirlerin en önemlilerinden biridir. Söz konusu tefsir edebî bir üslupla yazılmış olmakla beraber anlaşılması gayet kolaydır. Tefsirde geçen bütün tasavvufî açıklamaları Kur’an ve Sünnet’e dayandırılmıştır. Kuşeyrî, tefsirin yazılma sebebini “hakikat ilmi olarak adlandırdığı tasavvufun şer’î ilimlere zıt olmadığını ispat etmek” olarak açıklar.

Şeyh Muhammed Murad Özbekî k.s. buyuruyor ki: “Bil ki, Nakşibendî yolu, hiçbir fazlası ve noksanı olmaksızın Peygamber sahabilerinin yoludur. Bu yol, Sünnet ve azimet ile kulluğu sürdürmektir. Âdetler, ibadetler, muameleler; velhasıl bütün işlerde bid’atlere düşmekten sakınmaktır. Ve benliğin aradan çıkartılmasıyla Allah ile huzur bulmaktan ibarettir.”